دانشکده بهداشت
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ارومیه
اصول ایمنی و حوادث در محیط کار
ایمنی بعنوان حفاظت انسان و کارآیی او ،از صدمات و پیشگیری از صدمه دیدن انسان تعریف می شود .
در محیطهای صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان ، غالبا کارگران در معرض مخاطرات مختلف قرار دارند . با توسعه تکنولوژی و افزایش کاربرد ماشین در امر تولید نیز احتمال مخاطرات و حوادث در این گونه محیطها زیادتر می شود .
در سازمانها و کارخانجاتی که اصول و موازین ایمنی و حفاظت فنی مراعات نمی شود ، روحیه کارکنان نیز ضعیف و متزلزل است وکمتر امکان دارد کارگر خوب و طراز اول در خدمت چنین سازمانهایی مشغول بکار باشد بنابراین اجرای تدابیر و برنامه هایی به منظور ایمنی و حفاظت فنی کارگران ، در درجه اول اهمیت ، در راستای تامین و نگهداری نیروی انسانی قرار دارد . در عین حال ، صرف هزینه و تخصیص اعتبار در برنامه های سازمان ، به منظور ابداع تدابیر و استقرار وسایل جهت جلوگیری از حوادث ، در مقابل منافع حاصل از آن ، اندک و ناچیز بکار می رود .
هدف از اجرای مقررات ایمنی و دستورالعمل های مربوط ، امکان بوجود آمدن محیط سالم است بنحوی که کارگران بدون دغدغه خاطر و بدون ترس از خطرات صنعت بکار خود ادامه دهند .
بدین ترتیب ترس از آینده نامعلوم که زائیده و معلول حوادث و سوانح در محیط کار می باشد در جامعه صنعتی ما رخت بر خواهد بست . بدون وجود مسئول ایمنی نه تنها قدمی در راه پیشرفت صنعتی برداشته نمی شود بلکه صنعت دچار هرج و مرج و از هم پاشیدگی شده و دیر یا زود به سوی زوال تدریجی سوق پیدا نموده و به قهقرا راه خواهد سپرد .
نظم و نظافت کارگاهی (House Keeping )
روزگاری فروش زیاد و یا تعداد کارکنان و بزرگی کارخانه موجبات افتخار یک شرکت را فراهم می آورد زیرا ظا هرا فروش بالا و تولید انبوه ، کاهش هزینه تولید و سود بالاتر را تضمین می کرد .
در دیدگاه جدید مدیریتی مهارت کارگر خط تولید و نیز شرایط تولید و محیط کارخانه و کیفیت محصول است که تعیین کننده فروش و سود شرکت است . پاکیزگی در سیستم هفت سین مدیریتی ژاپن یعنی پاکیزگی انسان ، ماشین آلات ، مواد و محیط می باشد . جهت دستیابی به صنعتی منضبط و کارگاهی تمیز با کارگران بهره ور و کاهش ریخت و پاش راهکارهای زیر توصیه می شود :
رنگ و کاربرد آن در صنعت
طبق استاندارد ANSI هر رنگ دارای کاربرد ویژه ای بوده و در موارد خاصی بکار میرود . قرمز : رنگ قرمز علامت توقف ( کلیدهای توقف اضطراری ) و تجهیزات پیشگیری و مبارزه با حریق مانند جعبه های هشدار دهنده ، سطلهای شن و .... را نشان می دهد .
نارنجی: این رنگ برای نشان دادن خطر بکار می رود مثلا برای نشان دادن قسمتهای متحرک ماشین که می تواند ایجاد له شدگی ، بریدگی و .... بکند و نیز اگر حفاظ ماشین برداشته شود با این رنگ نشان می دهند .
سبز: برای نشان دادن راههای تخلیه ، نجات ، پستهای کمکهای اولیه ، اجازه عبور وسایل نقلیه و بطور کلی معرف تاسیسات حفاظتی است . رنگ سبز یعنی رنگ ایمنی .
آبی: از آنجاییکه آبی رنگ اصلی هشدار دادن می باشد برای نشان دادن خطر بکار میرود کاربرد آن شامل برچسب زدن برای هشدار دادن به منظور جلوگیری از شروع و به راه افتادن ماشین هایی که تحت تعمیر بوده و کارگر در آنها مشغول بکار می باشد .
زرشکی ( ارغوانی ) : برای مشخص کردن خطر تابش اشعه هایی نظیر ایکس ، آلفا ، بتا ، گاما ، پروتون و غیره بکار میرود این رنگ به همراه پره های شکسته شده در یک زمینه زرد برای نشان دادن اتاقها و محلهایی است که در آنجا مواد رادیو اکتیو ذخیره یا جابجا می شود .
زرد: برای نشان دادن احتیاط ، مخاطرات فیزیکی نظیر برخورد ، سر خوردن ، افتادن و ماندن بین چیزی بکار میرود . سیاه و سفید : برای راهروهای رفت آمد و خطوط جهت یابی بکار می رود .
سیاه و زرد: برای نشان دادن مسیر حرکت وسایل نقلیه مثل لیفتراک بکار میرود مهمترین کاربرد رنگ در صنعت نشان دادن هویت لوله ها است .
آموزش ایمنی
آموزش در راستای اهداف بهداشت حرفه ای از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که آموزش صحیح سطح آگاهی افراد را بالاتر برده و فرهنگ ایمنی و بهداشت را در بین کارگران باز می کند طبیعی است که کارگر هرچقدر نسبت به ایمنی و مسائل مربوط به آن آگاه تر باشد کمتر ارتکاب به اعمال غیر ایمن می کند و همچنین افراد دیگر را نیز از انجام آن منصرف می کند .
عوامل مرتبط با سوانح
حوادث در محیطهای صنعتی به عوامل گوناگون متعددی مرتبط است از جمله :
کلا سوانح در محیطهای صنعتی و تولیدی از سه علت اساسی زیر ناشی می شود :
